Η θέση των παιδιών με αυτοάνοσο νόσημα στο ελληνικό σχολείο.

    Στο ανοιχτό ερώτημα ''αν το σημερινό σχολείο απευθύνεται σε όλα τα παιδιά'', η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτώμενων θα απαντήσει πως όχι, και θα αιτιολογήσει δακρύβρεχτα με επίκληση στα παιδιά των προσφύγων, των μεταναστών, των μειονοτήτων κ.α. Λιγότεροι, θα επικαλεστούν τα παιδιά με κινητικά προβλήματα και νοητική καθυστέρηση. Και θα λένε την αλήθεια, αλλά μισή. Η μισή αλήθεια, όμως, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη παρεξήγηση απ' αυτή που θα προκαλούσε ένα μεγάλο ψέμα.

    Υπάρχει μια κατηγορία παιδιών -και μετέπειτα ενηλίκων-, η οποία είναι παρεξηγημένη, ανέγγιχτη και κακοσυστημένη. Μιλάω για τα παιδιά που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, τα οποία είναι γεγονός ότι είτε αντιμετωπίζονται ως μουσειακά εκθέματα -δείτε αλλά μην αγγίζετε'', είτε ως άτομα που φέρουν κάποιο ποσοστό αναπηρίας. Όλα αυτά συμβαίνουν στον ελληνικό χώρο στον ενεστώτα. Ισχύουν πραγματικά όμως;

    Πάμε να δούμε αρχικά τι είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα, για να ξέρουμε για ποιο ακριβώς πράγμα μιλάμε. Πολύ χοντρικά για να καταλαβαίνουμε όλοι, τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι νοσήματα τα οποία εμφανίζονται, όταν για άγνωστη αιτία το ανοσοποιητικό σύστημα στρέφεται εναντίον του οργανισμού. Άρα, δεν ξέρουμε τι τα προκαλεί. Παραδείγματα τέτοιων νοσημάτων είναι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ο διαβήτης τύπου 1, η ψωρίαση κ.α. Δεν υπάρχει ο κίνδυνος μετάδοσης από ένα άτομο που νοσεί προς ένα που είναι υγιές, και υπογραμμίστε το στους εαυτούς και στα παιδιά σας. Επίσης, δεν υπάρχει θεραπεία γι' αυτά τα νοσήματα. Υπάρχουν, ωστόσο, μέθοδοι ανακούφισης των συμπτωμάτων τους, κι αυτό είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο.

    Στην Ελλάδα, χιλιάδες παιδιά νοσούν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα. Αυτό και μόνο τους θέτει σοβαρούς περιορισμούς τόσο στη διατροφή, όσο και στις καθημερινές τους ασχολίες. Ας πάρουμε σαν παράδειγμα τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, το ζάχαρο που λέμε στην καθημερινή μας ζωή, που είναι απ' τα συχνότερα αυτοάνοσα στα παιδιά. Ένα παιδί με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 αντιμετωπίζει περιορισμούς που ίσως να μην έχουμε φανταστεί ποτέ. Όχι γλυκά, όχι ζάχαρη, όχι χυμοί κλπ, ενώ παράλληλα η άσκησή του και η συμμετοχή του σε αθλήματα θα πρέπει να είναι συγκεκριμένη και περιορισμένη.

    Όλη αυτή η κατάσταση, είναι λογικό να προκαλεί την αγανάκτηση του παιδιού, διότι νιώθει ότι δεν είναι φυσιολογικό. Τα παιδιά είναι αφελή αλλά όχι χαζά. Καταλαβαίνουν καλύτερα ίσως κι απ' ό,τι εμείς πότε είναι υγιή και πότε όχι. Αλλά και οι γονείς επηρεάζονται, καθώς πολλοί είτε αρνούνται να συμβιβαστούν με την κατάσταση του παιδιού τους, είτε συμβιβάζονται και έχουν συνεχώς άγχος για το πώς αυτό θα αντεπεξέλθει στην καθημερινότητά του.

    Αυτή ήταν μια πολύ μεγάλη παρένθεση για σας εισαγάγω στο θέμα. Στο ότι, δηλαδή, το σημερινό σχολείο διατίθεται από πολύ λίγο έως καθόλου γι' αυτά τα παιδιά. Κατ' αρχάς γιατί απαιτείται ένας συγκεκριμένος τρόπος διατροφής προκειμένου τα παιδιά αυτά να μην έχουν σοβαρό πρόβλημα, ενώ τα κυλικεία και οι καντίνες πωλούν ακριβώς τα αντίθετα. Απαιτείται ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα άσκησης, και ελάχιστοι γυμναστές θα κάτσουν να το βγάλουν. Αλλά ας πούμε ότι το θέμα της διατροφής έχει λυθεί και το πρόγραμμα γυμναστικής έχει βγει. Δύσκολο, αλλά ας πούμε ότι έχει λυθεί.

    Υπάρχει ακόμα ένα σοβαρό ζήτημα. Οι ενέσεις ινσουλίνης που πρέπει να γίνονται. Αν το παιδί είναι μεγάλο, τότε είναι σε θέση να τις κάνει μόνο του. Αν, όμως, είναι μικρό, δεν είναι σε θέση να αναλάβει μια τέτοια ευθύνη. Και επειδή οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι -κακώς- ανενημέρωτοι στο πώς να κάνουν αυτές τις ενέσεις στα παιδιά, οι γονείς υποχρεώνονται να μεταβαίνουν από τον τόπο εργασίας τους στο σχολείο για να αναλάβουν αυτοί. Ας μην μιλήσουμε για τις εκδρομές, που γίνεται ολόκληρη κινητοποίηση για το αν παιδί θα συμμετέχει, για να αφεθεί τελικά η απόφαση στην κρίση του διδακτικού προσωπικού.

    Έγινε -εν μέρει καλώς- πολυήμερο θέμα για τους γονείς στο Ωραιόκαστρο και σε άλλες περιοχές, που αρνήθηκαν να δεχτούν στο σχολείο των παιδιών τους προσφυγόπουλα. Κανείς, όμως, δεν πρόβαλλε κατακριτέα το περιστατικό στη Βόρεια Ελλάδα, με τον καθηγητή που απέβαλλε από το σχολείο διαβητική μαθήτρια με την πρόφαση ότι το ότι κάνει ενέσεις ινσουλίνης παραπέμπει στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Καταργούμε απ' τη μια μέρα στην άλλη την ομαδική προσευχή στα σχολεία για να μην αισθάνονται άσχημα τα αλλόθρησκα παιδιά, αλλά δεν απομακρύνουμε τις πλήρως ανθυγιεινές τροφές των κυλικείων ώστε να μην κινδυνεύσουν και να μην αισθάνονται άσχημα τα παιδιά με διαβήτη. Ολόκληρη μεσογειακή διατροφή έχουμε, και είμαστε ο μόνος λαός στην Ευρώπη που την έχει τόσο χαμηλά. Επιμένουμε με αδικαιολόγητη στενομυαλιά να λέμε ότι τα παιδιά με κάποιο αυτοάνοσο νόσημα έχουν κάποιας μορφής αναπηρία, ενώ αυτό δεν ισχύει, γιατί αν ακολουθούν ένα συγκεκριμένο τρόπο ζωής, μπορούν να κάνουν ό,τι κι ένας υγιής άνθρωπος.

    Ξέρετε κάτι; Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι χάνουμε πολύ χρόνο με ανούσια πράγματα. Την τελευταία δεκαετία το έχουμε ρίξει για τα καλά στην ψυχολογία εις βάρος άλλων, πιο άμεσων και πρακτικών ζητημάτων. Δε λέω, καλό είναι που μαθαίνουν ψυχολογία στις Παιδαγωγικές Σχολές της χώρας μας -αν και χαμένη πάει αν κρίνω από περιστατικά σαν αυτό που σας ανέφερα λίγο πιο πάνω-. Αλλά δεν είναι απαράδεκτο που δεν τους μαθαίνουν πώς να κάνουν μια ένεση σ' ένα διαβητικό παιδί;; Ή πως να κάνουν μια καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση σ' ένα παιδί αν χρειαστεί;; Μήπως η νομοθεσία θα πρέπει να γίνει λίγο πιο αυστηρή και να τους υποχρεώνει να στέκονται δίπλα σ' αυτά τα παιδιά, και όχι να αφήνει στην κρίση τους το αν θα σταθούν δίπλα τους ή όχι;; Χάνουμε τρομερό χρόνο στις αναλύσεις, εμβαθύνουμε σε περιττό βαθμό στην ψυχολογία, ενώ αυτά τα παιδιά έχουν τόσα ανοιχτά θέματα για να αντιμετωπίσουν.

    Ο αποπροσανατολισμός των μαζών πάνω σε τόσο λεπτά ζητήματα και η τοποθέτηση του κέντρου βάρους στα λάθος πρόσωπα, είναι δοκιμασμένη τεχνική, δεν κοστίζει, και δυστυχώς πιάνει πάντα. Η αναγωγή του ρατσισμού -εθνικού ή θρησκευτικού- ως το κυριότερο πρόβλημα της εποχής μας και η προσπέραση εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών με χρόνια προβλήματα υγείας είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Αν πρόκειται για το παιδί που θα γεννήσεις αύριο, δεν πρέπει να σκεφτείς πώς θα αντιδράσεις;;